آگاهی به فرهنگ و روش زندگی پر افتخار خاندان پیامبر (صلی الله علیه و آله) و آل علی (علیه السلام) و پناهندگی معنوی و عملی به این پناهگاه مطمئن و استوار یکی از اصلی ترین راه های شناخت اسلام ناب و بهره مندی از آن است؛ چرا که آن ها از سرچشمه زلال اسلام آب نوشیده اند و تبلوری از مکتب حیاتبخش پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) هستند.

در این میان آگاهی به زندگی حضرت معصومه (علیهاالسلام) که گلی از گلستان خاندان نبوت است و آگاهی به سرزمین مقدس قم و برکات این سرزمین و حوزه علمیه و ماجرای مسجد جمکران و پایگاه بودن قم برای حکومت جهانی حضرت مهدی «عج» و... هر کدام فرهنگی پر بار و سازنده است که موجب هدایت و رشد بیشتر شده و ما را در مسیر ترقّی معنوی مدد کاری نیرومند در سطح عالی خواهد بود.

معرفي حرم حضرت فاطمه معصومه عليهاالسلام و ساختمان‌ها و موقوفات و تشكيلات اداري وابسته به آن كه بيشتر آنها در شهر قم واقع است.

 زمينه تاريخي:

حضرت فاطمه معصومه عليهاالسلام، (د 201ق/816 م) دختر امام موسي كاظم عليه السلام است. در باب علت و تاريخ شهرت وي به «معصومه» اظهار نظر قطعي دشوار است. بر اساس فرماني از جهانشاه قره قويونلو (سده 9ق/15م) فقط مي‌توان حدس زد كه از همين روزگاران به اين نام مشهور شده است. وي در 201ق/816م، يك سال پس از ورود امام رضا عليه السلام به مرو، عزم خراسان كرد و چون به ساوه رسيد، بيمار شد. موسي بن خَزرج اشعري، از اشعريان مقيم قم، به ساوه رفت و وي را به قم آورد و در سراي خويش منزل داد. مطابق روايتي ديگر، خود حضرت فاطمه عليهاالسلام از خادم خواست كه او را به قم برد. بيماري او هفده روز ادامه يافت و به فوت انجاميد.

ميلاد:

ميلاد مسعود حضرت فاطمه معصومه(س) در روز اول ذيقعده سال 173 هـجري واقع شده است. مدرك اين سخن، گفتار محدث خبير، علامه گرانقدر مرحوم آية الله شيخ على نمازى (متوفى دوم ذيحجة الحرام سال هـجري) صاحب كتاب ارزشمند«مستدرك سفينه» و ده ها كتاب ديگر است، كه ايشان در صفحه 257 جلد هشتم كتاب مستدرك سفينه در ماده «فطم» ، شرح زندگانى حضرت معصومه(س) را با اين عبارت آغاز مي كند:
فاطمة المعصومه المولودة فى غرة ذى القعده سنة173...

در اینکه آیا حضرت معصومه (س) به مرگ طبیعی از دنیا رفت یا با شهادت؟ بیشتر تاریخ نویسان تصریح کرده‌اند به این که حضرت معصومه در مسیر سفر از مدینه به خراسان وقتی به شهر ساوه رسیدند، بیمار شدند و از آن جا او را به قم آوردند و پس از ۱۷ روز، در تاریخ ۱۰ ربیع الثانی سال ۲۰۱ هـ.ق در سن ۲۸ سالگی و پیش از آنکه چشم مبارکشان به دیدار برادر گرامیشان امام هشتم (ع) روشن شود، در قم در میان اندوه فراوان محبان اهل بیت(ع)، از دنیا رفتند و شیعیان را در ماتم خود به سوگ نشاندند، مردم قم هم با تجلیل فراوان، پیکر پاکش را تشییع کردند و او را در باغ بابلان (محل فعلی حرم) به خاک سپردند.